Atopische dermatitis, ook bekend als neurodermitis, is een chronische, niet-besmettelijke huidziekte. Het typische teken is ernstige jeuk. Neurodermitis komt voor bij veel mensen, maar ook bij huisdieren over de hele wereld. De symptomen van deze ziekte kunnen het dagelijks leven sterk beïnvloeden. In dit artikel gaan we dieper in op de oorzaken, symptomen en behandelingsmogelijkheden van atopische dermatitis.
Wat zijn de symptomen van atopische dermatitis?
Atopische dermatitis kan verschillende symptomen veroorzaken. De meest voorkomende klachten zijn:
- Jeuk: [Jeuk]() is vaak hevig en is het ernstigste symptoom. Krabben kan de uitslag verergeren en infecties veroorzaken.
- Huiduitslag: De aangetaste huid wordt rood, schilfert en kan ook bloeden.
- Droge huid: mensen met atopische dermatitis hebben vaak een zeer droge huid die ruw aanvoelt.
- Ontsteking: De aangetaste huid kan ontstoken en gebarsten zijn.
- Zwelling: soms zwelt de aangetaste huid op.
Atopische dermatitis kan per persoon verschillen. Sommige mensen hebben zeer milde symptomen, terwijl anderen ernstige symptomen kunnen hebben.
Op welke delen van het lichaam komt atopische dermatitis voor?
Atopische dermatitis kan voorkomen op verschillende delen van het lichaam, maar sommige gebieden worden vaker getroffen dan andere. Bij baby's en jonge kinderen verschijnt de uitslag vaak in het gezicht, op de hoofdhuid en rond de luierstreek. Bij oudere kinderen en volwassenen zijn de getroffen gebieden meestal de handen, de plooien van de knieën en ellebogen, de nek en het gezicht.
Wat is het verloop van atopische dermatitis?
De symptomen van neurodermitis treden meestal op in episodes. Deze worden gevolgd door perioden met minder ernstige symptomen. Sommige patiënten vertonen tijdens deze perioden geen symptomen en een normaal huidbeeld. Andere patiënten hebben nog steeds last van een droge, schilferige en gebarsten huid. De tijdsduur tussen de episodes en de ernst van de episodes variëren van persoon tot persoon. Bij veel mensen neemt de ernst van de episodes af in de loop van hun leven. Als neurodermitis al optreedt in de eerste twaalf maanden als baby, neemt de ernst van de aanvallen af in de loop van het leven. Veel getroffenen zijn dan op volwassen leeftijd volledig vrij van symptomen. Als de ziekte later uitbreekt, kunnen de symptomen soms verergeren.
Hoe manifesteert atopische dermatitis zich bij dieren?
De symptomen van neurodermitis bij honden en katten zijn vergelijkbaar met die bij mensen. Omdat de dieren zichzelf moeilijker te begrijpen kunnen maken, moet er aandacht worden besteed aan de volgende verschijnselen:
- Jeuk: het dier krabt, likt of bijt zichzelf vaak en intensief, vooral op bepaalde plekken zoals de oren, buik of oksels. Sommige honden hebben de neiging om heel intensief aan hun poten te likken.
- Roodheid en ontsteking van de huid: de huid kan rood en ontstoken zijn.
- Verdikking van de huid: de huid kan er dikker en hobbelig uitzien.
- Schilfering: De hond kan schilfers of korsten op de huid hebben.
- Haaruitval: De hond kan haaruitval of kale plekken hebben.
- Oorinfecties: Atopische dermatitis kan ook oorinfecties bij honden veroorzaken.
- Secundaire infecties: Door het krabben en bijten kunnen bacteriën zich in de huid nestelen en een infectie veroorzaken.
- Gedragsveranderingen: Het dier kan zich ongemakkelijk voelen door de jeuk en daardoor prikkelbaarder of rustelozer zijn dan normaal.
Hoe erg is jeuk bij atopische dermatitis?
Jeuk is hevig bij atopische dermatitis. Het getroffen dier of de getroffen persoon zal zichzelf vaak krabben, bijten of likken om de jeuk te verlichten. Krabben kan de ontsteking en jeuk echter verergeren en leiden tot secundaire infecties. De jeuk en het ongemak kunnen leiden tot slapeloosheid, wat het algemene welzijn van de lijder kan aantasten. Daarom is het belangrijk om de jeuk zoveel mogelijk onder controle te houden en te verminderen om de levenskwaliteit te herstellen.
Wat is de oorzaak van atopische dermatitis?
De precieze oorzaak van atopische dermatitis is niet volledig bekend. Een familiaire aanleg voor atopische dermatitis kan een rol spelen, aangezien het in sommige families vaker voorkomt. Door een verminderde huidbarrière en het overgevoelige immuunsysteem kan de huid zichzelf niet meer herstellen. De huid en slijmvliezen van getroffen personen en dieren reageren op normaal onschadelijke stoffen en omstandigheden in onze omgeving. Neurodermitis komt vaker voor bij mensen met allergieën voor voedsel, pollen, huisstofmijt, dierlijk haar en cosmetica.
Op welke leeftijd kan atopische dermatitis zich ontwikkelen?
Atopische dermatitis kan op elke leeftijd ontstaan, maar de meeste mensen krijgen de aandoening als baby of binnen de eerste vijf levensjaren. Een eerste teken van atopische dermatitis kan een wiegkapje zijn op het gezicht of de armen en benen in de derde levensmaand. In sommige gevallen verschijnt atopische dermatitis voor het eerst als volwassene.
Hoe ontstaat een flare-up van neurodermitis?
Acute atopische dermatitis wordt uitgelokt door bepaalde factoren, triggers genoemd. De oorzaken van een acute opflakkering kunnen voor iedereen verschillend zijn. Dagboeken en evaluatietests kunnen vaak worden gebruikt om de oorzaken te identificeren. Veel voorkomende triggers zijn:
- Emotionele stress: Stress, angst, verveling
- Allergenen: pollen, huisstof, mijten, dierenharen, schimmels
- Voeding: bepaald voedsel, vooral zuur voedsel, additieven
- Huidirriterende stoffen: zeep, wasmiddelen, cosmetica
- Klimatologische factoren: droge lucht, kou, zwoelheid
- Mechanische huidirritaties: Krabben, te strakke, wrijvende kleding, wol
- Infecties: Bacteriële infecties, huidziekten.
Hoe wordt atopische dermatitis behandeld?
De behandeling van atopische dermatitis hangt af van de ernst van de ziekte, de individuele symptomen en de leeftijd van de patiënt. Er bestaat geen genezing voor atopische dermatitis. Maar de symptomen kunnen goed onder controle worden gehouden met de juiste behandeling.
Wat helpt bij atopische dermatitis?
Er zijn effectieve methoden beschikbaar voor de behandeling van neurodermitis. Er wordt onderscheid gemaakt tussen uitwendige en inwendige behandeling. Bij milde tot matige symptomen wordt als basistherapie de huidbarrière hersteld. Volgens de medische richtlijnen voor atopische dermatitis worden crèmes met hydraterende bestanddelen zoals glycerine of ureum gebruikt. Deze vorm van therapie kan ook zonder aarzeling worden gebruikt om atopische dermatitis bij kleine kinderen en zuigelingen te behandelen. Bijkomende ingrediënten zoals looistoffen hebben een ontstekingsremmend, ontsmettend en jeukstillend effect.
Welke geneesmiddelen helpen bij ernstige atopische dermatitis?
Medicijnen worden vooral gebruikt bij ernstige, acute symptomen. Er zijn verschillende werkzame stoffen beschikbaar om de ontsteking en jeuk te verlichten:
- Corticosteroïde crèmes: Corticosteroïde crèmes werken tegen de ontsteking en verminderen de jeuk op de huid.
- Immunomodulatoren: Uitwendig toegepaste immunomodulatoren zoals tacrolimus en pimecrolimus kunnen de ontsteking helpen verminderen.
- Antibiotica: Antibiotica worden voorgeschreven wanneer atopische dermatitis wordt verergerd door een bacteriële infectie.
- Antihistaminica: Antihistaminica helpen de jeuk te verminderen en de slaap te verbeteren.
Deze middelen kunnen plaatselijk als zalf worden gebruikt. Bij ernstige aantasting van de levenskwaliteit of secundaire infecties zijn sommige preparaten ook beschikbaar in de vorm van tabletten die oraal moeten worden ingenomen. Deze geneesmiddelen mogen alleen na overleg met de arts worden gebruikt.
Welk huismiddeltje werkt snel tegen jeuk?
Zelfs in de basistherapie worden meestal zalven of crèmes met looistoffen gebruikt. Toverhazelaar, botanisch bekend als toverhazelaar, is in deze context van bijzonder belang. Een plantenextract van toverhazelaar bevat veel tannines. De bestanddelen van de plant hebben een samentrekkende werking waardoor de bovenste huidlagen samentrekken. Er wordt een dun beschermend laagje gevormd. Tegelijkertijd heeft toverhazelaar ook een ontstekingsremmende werking en verzacht het jeuk. Naast zalven met toverhazelaar kan het extract ook als kompres op de aangetaste gebieden worden aangebracht. Vooral bij baby's met atopische dermatitis moet gelet worden op mogelijke intoleranties voor de ingrediënten.
Welke huismiddeltjes werken bij atopische dermatitis?
Sommige huismiddeltjes of natuurlijke actieve ingrediënten kunnen ook worden gebruikt voor atopische dermatitis. Ze helpen tegen de jeuk of bevorderen de genezing van de huid. Deze omvatten:
- Zwarte thee: Zwarte thee bevat looistoffen die vergelijkbaar zijn met die in toverhazelaar. Deze hebben ook een adstringerende werking en verstevigen zo de huid.
- Visolie: Omega-3 vetzuren in visolie hebben ontstekingsremmende eigenschappen. Ze kunnen helpen om de barrièrefunctie van de huid te verbeteren.
- Teunisbloemolie: Teunisbloemolie bevat veel gamma-linoleenzuur. Dit versterkt de barrièrefunctie van de huid en beschermt tegen vochtverlies.
- Havermoutbad: Een bad met havermout kan helpen om jeuk en ontstekingen te verminderen. Hiervoor kan havermout in water worden gekookt en vervolgens aan het badwater worden toegevoegd.
- Kamillethee kompressen: Kamille heeft ontstekingsremmende eigenschappen en kan helpen jeuk en ontstekingen te verminderen. Een kamillethee-kompres kan worden aangebracht op de getroffen gebieden.
- Azijnkompressen: Azijn heeft antibacteriële en ontstekingsremmende eigenschappen. Een azijnkompres kan op de aangetaste gebieden worden aangebracht.
Hoe wordt een huisdier met atopische dermatitis behandeld?
De behandeling van honden en katten met atopische dermatitis is vergelijkbaar met die van mensen. Eerst wordt geprobeerd om de uitlokkende allergische factoren te identificeren. Door deze allergenen te vermijden, verbetert de huidconditie vaak op de lange termijn. Als alternatief wordt het dier gehyposensibiliseerd voor de allergene stof. Dit proces kan echter enkele weken duren. Afhankelijk van de ernst van de ziekte zal de arts daarom aanvullende medicatie voorschrijven om de levenskwaliteit van het dier op korte termijn te verbeteren. Ontstekingsremmende zalven zoals cortisone kunnen worden gebruikt om de ontsteking en jeuk van de huid te verminderen. Antihistaminica kunnen het effect van allergenen in het lichaam verminderen. Deze medicijnen kunnen bijwerkingen veroorzaken en mogen alleen worden gegeven na overleg met de dierenarts.
Welke huismiddeltjes helpen tegen neurodermitis bij honden en katten?
Voor de behandeling van honden met atopische dermatitis met huismiddeltjes zijn kompressen met toverhazelaarwater succesvol gebleken. Hiervoor worden de bladeren van de toverhazelaar gemengd met water in een verhouding van 1:3 tot 1:10. Een visrijk dieet of extra toediening van visolie kan de symptomen bij honden verminderen. Bij katten kan wrijven met pure kokosolie de jeuk verlichten.
Hoe kan ik acute episodes voorkomen?
Door goede zelfzorg en nauwe samenwerking met een arts kan atopische dermatitis met succes onder controle worden gehouden en leiden tot een hogere kwaliteit van leven. Omdat voeding een belangrijke rol kan spelen bij atopische dermatitis, moet een speciaal dieet ook met de arts worden besproken. Andere maatregelen zijn:
- Het vermijden van triggers in voedsel, cosmetica, schoonmaakmiddelen en andere chemicaliën.
- Zet luchtbevochtigers in de woonkamers en regel de kamertemperatuur gelijkmatig
- Draag ademende katoenen kleding om de huid te laten ademen
- Leer stressmanagementmethoden zoals yoga of autogene training.
- Voor baby's: Geef indien mogelijk minstens vier maanden borstvoeding en introduceer dan pas aanvullende voeding.
- Voor baby's: Smeer de huid regelmatig in met een milde lotion.
Is atopische dermatitis besmettelijk?
Nee, atopische dermatitis is niet besmettelijk. Het kan niet van mens tot mens worden overgedragen.
Hoe wordt atopische dermatitis gediagnosticeerd?
De diagnose wordt meestal gesteld aan de hand van een lichamelijk onderzoek en een anamnese. Er is geen specifieke test voor atopische dermatitis, maar de arts kan tests uitvoeren om andere huidziekten uit te sluiten of om mogelijke allergieën te identificeren.