Eczeem - symptomen, oorzaken en behandeling
Dr. Anja Loose-Roland
Bijgewerkt op 28. February 2024
Eczeem, in de geneeskunde ook wel dermatitis genoemd, is een verzamelnaam voor verschillende aandoeningen van de opperhuid. Bijna elke volwassene heeft wel eens last van deze inflammatoire huidziekte. Eczeem is niet besmettelijk, maar de intense jeuk maakt het onaangenaam voor de patiënt.
Eczeem Kort overzicht:
- Oorzaken: Stress, contact met allergene stoffen
- Symptomen: Roodheid, jeuk, etteren
- Preventie: Vermijden van triggers
- Behandeling: Crème, medicijnen
Hoe herken ik eczeem?
Eczeem wordt veroorzaakt door ontsteking van de huid. Hoewel de aandoening verschillende oorzaken heeft, komen veel voorkomende symptomen voor. Kenmerkende symptomen zijn:
- Roodheid en ontsteking
- Hevige jeuk
- De huid vormt schilfers of korsten
- Druppelende
- Droge huid met barstjes
- Rode, jeukende bultjes
Sommige vormen van dermatitis komen alleen voor op bepaalde delen van het lichaam, zoals eczeem op de hand. Dermatitis kan echter ook overal op het lichaam voorkomen.
Wat zijn de verschillende soorten eczeem?
Er kunnen verschillende soorten eczeem voorkomen. Het onderscheid ligt in de oorzaak en het uiterlijk.
- Atopisch eczeem (neurodermitis): een chronische aandoening die zich uit in een jeukende, rode en schilferige huid. Neurodermitis komt vaak voor in combinatie met allergieën zoals hooikoorts.
- Contactdermatitis (allergisch eczeem): Een reactie van de huid op een bepaalde stof of materialen, zoals nikkel, parfum of bepaalde chemicaliën.
- Dyshidrotisch eczeem (hand- en voeteczeem): Deze huidaandoening uit zich als jeukende blaasjes op de handen, voeten en armen. Het gaat gepaard met andere huidziekten en treedt op bij contact met agressieve stoffen of een hoge luchtvochtigheid.
- Nummulair eczeem (nummulaire dermatitis): een chronische aandoening die zich uit in ronde, jeukende, rode en schilferige huiduitslag. De oorzaak van de ziekte is onduidelijk. Mensen met hooikoorts of astma hebben helaas vaker last van dit eczeem.
- Seborroïsch eczeem (gneis): Een aandoening die zich uit in [droge\]\(/droge-huid/), schilferige en jeukende huid op de hoofdhuid, het gezicht en de borststreek. De oorzaak is vermoedelijk een overmatige vetproductie die gepaard gaat met een schimmelinfectie. Deze dermatitis is vaak chronisch.
- Stasisdermatitis (stasisdermatitis): Deze huidziekte uit zich door een jeukende, rode en schilferige huid op de benen bij patiënten met doorbloedingsstoornissen.
Wat is de oorzaak van eczeem?
De oorzaken van eczeem zijn zeer divers en voor verschillende vormen van dermatitis is de oorzaak nog niet bekend. Bekende triggers voor sommige vormen van eczeem zijn:
- Contact met allergene stoffen zoals chemicaliën, detergenten, ontsmettingsmiddelen, sieraden of oliën maar ook mijten zoals bij postscabieel eczeem interne link met scabiose.
- Stress en daarmee samenhangende slechte voeding kunnen de elasticiteit van de huid aantasten. Hierdoor wordt de huid vatbaarder voor ziektekiemen en allergenen.
- Te veel vocht door luchtdoorlatende kleding, hevig zweten of overmatige hygiëne leidt tot verweking van de huid. Beschermende oliën worden weggespoeld en de huid wordt vatbaarder voor ziektekiemen.
- Te lang contact met water, te weinig drinken, droge verwarmingslucht of uitgebreid zonnebaden kunnen de huid uitdrogen. De huidbarrière verliest haar natuurlijke bescherming en ziektekiemen kunnen binnendringen.
Welke risicogroepen hebben meer last van eczeem?
Eczeem kan bij iedereen voorkomen, ongeacht leeftijd. Sommige risicogroepen hebben meer kans om dermatitis te ontwikkelen. Deze omvatten:
- Erfelijke aanleg: Als eczeem in het verleden meerdere keren in de familie voorkwam, is het risico op dermatitis verhoogd. Dit geldt vaak voor atopisch eczeem.
- Allergiepatiënten: bij een intolerantie voor bepaalde stoffen zoals nikkel reageert het lichaam bij contact met eczeem. Tegelijkertijd, als er sprake is van een allergie zoals hooikoorts, is het lichaam en dus de huid verzwakt. Dan kan eczeem zoals neurodermitis zich verspreiden.
- Immuungecompromitteerde mensen: Infecties, stress en het slikken van immunodepressiva verzwakken het afweersysteem van het lichaam. Dit maakt de huid gevoeliger voor irritatie en ontstekingen en eczeem.
- Chronisch zieke mensen: Een aantal chronische, ontstekingsziekten zoals diabetes mellitus en de ziekte van Parkinson kunnen het afweersysteem van het lichaam verzwakken. Vaak tast de noodzakelijke medicatie het evenwicht van de huid aan, wat de basis vormt voor eczeem.
- Contact met kritische stoffen: In hun beroepsleven komen veel mensen voortdurend in contact met stoffen die eczeem kunnen uitlokken. Contactallergieën komen vooral voor bij medisch personeel, schoonmakers, kappers en schoonheidsspecialisten.
Hoe wordt eczeem behandeld?
Het meeste eczeem is goed te behandelen. Helaas zijn sommige aandoeningen chronisch en niet te genezen. De behandeling van eczeem hangt af van het type en de ernst van de aandoening. Eczeem op de huid veroorzaakt door nikkelhoudende sieraden kan snel worden genezen door ze weg te laten. Als de oorzaak van de dermatitis onbekend is, moet een arts worden geraadpleegd:
- Ernstige en langdurige jeuk
- Aantasting van gevoelige plekken zoals eczeem op het ooglid of in het oor
- Uitgebreide dermatitis
- Ontsteking van de aangetaste gebieden
- Eczeem aan de voet, wanneer er ongemak optreedt bij het lopen
- Terugkerende dermatitis
Eczeem in het gezicht veroorzaakt vaak veel ongemak, dus het is een goed idee om een arts te raadplegen. Bij kinderen moet de diagnose vroeg worden gesteld, omdat veel medicijnen alleen in kleinere doses of helemaal niet kunnen worden gebruikt bij kinderen.
Welke medicijnen kunnen helpen bij eczeem?
In de meeste gevallen worden bij eczeem zalven met ontstekingsremmende en jeukstillende middelen gebruikt. Deze lokaal aangebrachte medicijnen tegen eczeem van de huid bevatten corticosteroïden die het immuunsysteem onderdrukken. Antihistaminica, die vaak vrij verkrijgbaar zijn bij de apotheek, worden gebruikt om de jeuk te verlichten. Als grote delen van het lichaam zijn aangetast of als het eczeem al ver gevorderd is, is een systemische behandeling met tabletten nodig. Dit kan ook nodig zijn bij eczeem op de hoofdhuid, omdat het haar het aanbrengen van crèmes bemoeilijkt. De therapie kan alleen door een arts worden voorgeschreven. Als de gebieden met dermatitis al ontstoken zijn, worden antibiotica gebruikt om de infectie te behandelen. Seborroïsch eczeem op de hoofdhuid speelt een speciale rol bij de behandeling van dermatitis. De behandeling wordt uitgevoerd met shampoo die als actief ingrediënt een antimycoticum bevat tegen schimmelinfecties.
Welke maatregelen kunnen de genezing van eczeem ondersteunen?
Er kunnen verschillende methoden worden gebruikt om de behandeling van dermatitis te ondersteunen. Deze verschillen afhankelijk van het type eczeem.
- Fototherapie: Door de huid te bestralen met UV-licht worden cellen gedood die relevant zijn voor de huidziekte. Deze methode wordt vooral gebruikt voor neurodermitis.
- Vermijden van triggers: Of het nu gaat om dagcrème, nikkeloorbellen of agressieve schoonmaakmiddelen, de triggers voor eczeem moeten onmiddellijk worden vermeden.
- Juiste kleding: Loszittende katoenen kleding is ademend en zorgt ervoor dat er lucht bij het lichaam kan komen. Dit voorkomt warmteophoping en helpt eczeem beter te genezen.
- Fysiotherapie: Als je stase-eczeem hebt, kan fysiotherapie de bloedstroom naar de aderen in je benen verbeteren. Dit zal de symptomen verbeteren.
- Niet krabben: Krabben aan de aangetaste plekken veroorzaakt extra schade aan de huid. Bacteriën en ziektekiemen kunnen binnendringen en een infectie veroorzaken. Vingernagels moeten kort worden gehouden. Bij kleine kinderen helpen nauwsluitende handschoenen vaak.
Hoe kan ik de behandeling van eczeem met huismiddeltjes ondersteunen?
Bij de behandeling met huismiddeltjes geldt: vocht op vocht en vet op droog. Gels en waterige oplossingen kunnen helpen bij tranend eczeem. Vette crèmes en zalven worden gebruikt bij droge dermatitis. Geschikte huismiddeltjes zijn:
- Jeuk: verkoelende kompressen kunnen worden gebruikt om de jeuk voor de tijd van aanbrengen te stoppen. Als alternatief kunnen producten met looistoffen zoals zwarte thee of [toverhazelaar\]\(/witch hazel/) als kompressen worden gebruikt.
- Infectie: Als een infectie zich heeft verspreid op het eczeem, helpen kompressen en zalven op basis van kamillebloemen. Deze bevatten ontstekingsremmende, wondhelende en antibacteriële werkzame stoffen en ondersteunen zo de genezing van de huid.
- Treurend eczeem: Kamille en calendula ondersteunen de genezing van de huid. Eikenschors en toverhazelaar werken jeukstillend, ontstekingsremmend en wondhelend. De huismiddeltjes kunnen worden gebruikt als vochtige kompressen, gels, waterige infusies en baden.
- Droog, chronisch eczeem: zalven met een hoog vetgehalte en extracten van calendula of kamille zijn geschikt voor de verzorging en genezing van een droge en ontstoken huid. Als alternatief kunnen verschillende oliën van teunisbloem, olijf of sint-janskruid worden gebruikt. Om de huid te hydrateren, worden de aangetaste gebieden behandeld met glycerinecrème.
Toverhazelaar - variëteiten, snijden, werking & producten
Naar Toverhazelaar
Labiale scheur - Symptomen, oorzaken & behandeling
Naar Labiale scheur
Waterpokken - symptomen, vaccinatie, infectie en behandeling | Hamelis
Naar Waterpokken
Hameli's visie
Naar Visie
Coccygeale fistels herkennen en behandelen
Naar Coccygeale fistels
Hardnekkige schimmelnagels behandelen
Naar SchimmelnagelsHamelis experts
Naar Experts
Pruritus - Oorzaken, symptomen en behandeling
Naar Pruritus
Anale fissuur - Symptomen. Oorzaken & huismiddeltjes
Naar Anale fissuur
Huiduitslag - oorzaken en behandeling
Naar Huiduitslag
Seborroïsch eczeem - Symptomen, oorzaken & behandeling
Naar Seborroïsch eczeem
Anale fistels - symptomen, oorzaken & behandeling
Naar Anale fistels
Anaal eczeem duurzaam behandelen
Naar Anaal eczeem
Luierdermatitis - oorzaak en behandeling van pijnlijke babybilletjes
Naar Luieruitslag
Zonnebrand - symptomen, duur & wat helpt?
Naar Zonnebrand
Intertrigo - Oorzaak, symptomen en behandeling van de huidwolf
Naar Intertrigo
Droge huid - Wat helpt ertegen?
Naar Droge huid
Anale verzakking: symptomen, oorzaken, behandeling
Naar Anale verzakking
Netelroos - Oorzaak, symptomen en behandeling
Naar Netelroos
Schurft - symptomen, oorzaak en behandeling
Naar Schurft
Rosacea in het gezicht - symptomen, oorzaken en behandeling
Naar Rosacea
Herpes genitalis - vrouw, man & symptomen
Naar Herpes genitalis
Krabben - Intieme zone, symptomen & behandeling
Naar Krabben
Dermatitis perioralis - symptomen, behandeling & huismiddeltjes
Naar Dermatitis van de voorzijde
Contactallergie - symptomen en behandeling
Naar Contact allergie
Vaginale schimmel - Symptomen, oorzaken & behandeling
Naar Vaginale mycose
Vaginale droogheid - symptomen, oorzaken & behandeling
Naar Vaginale droogheid
Aambeien - Oorzaak, symptomen, huismiddeltjes & behandeling
Naar Aambeien
Anaal abces: symptomen, herkenning, oorzaken & behandeling
Naar Anaal abces
Ringworm: Symptomen, oorzaken & behandeling
Naar Ringworm
Huidschimmel - oorzaak, symptomen en behandeling
Naar Huidschimmel
Littekens - behandeling en verwijdering
Naar Litteken
Roos korstmos - symptomen, oorzaken en behandeling
Naar Roos korstmos
Angio-oedeem - symptomen, oorzaken en behandeling
Naar Angio-oedeem
Atopische dermatitis bij kinderen, volwassenen en huisdieren
Naar Atopische dermatitis