Schurft - symptomen, oorzaak en behandeling
Dr. Anja Loose-Roland
Bijgewerkt op 28. February 2024
Schurft, medisch bekend als scabiës, is weer in opkomst in Duitsland. De huidziekte wordt veroorzaakt door mijten en was uitgestorven. De laatste jaren neemt het aantal gevallen van schurft weer toe. De ziekte is niet gevaarlijk, maar veroorzaakt veel leed door de intense jeuk.
Schurft Kort overzicht:
- Oorzaken: Overdracht van schurftmijt door nauw huidcontact met besmette personen
- Symptomen: Intense jeuk; huiduitslag, blaasjes of puisten, vaak in de interdigitale ruimtes, polsen, kruis van de arm, billen en genitale zone.
- Preventie: Vermijd nauw huidcontact met geïnfecteerde personen
- Behandeling: Schurftmedicatie op recept
Wat is de oorzaak van schurft?
De veroorzaker van schurft zijn mijten die zich op de huid van mensen nestelen. De vrouwelijke schurftmijten graven gangen in de huid om daar eitjes te leggen. De gangen zijn maximaal drie centimeter lang, kronkelig en roodbruin. Mijten behoren tot de spinachtigen, maar zijn niet zichtbaar met het blote oog. De dieren laten hun uitwerpselen achter in de kanalen, die het immuunsysteem irriteren.
Wat zijn de symptomen van schurft?
In het beginstadium van schurft zijn de mijtkanalen de enige tekenen van de ziekte. Omdat er geen andere symptomen zijn, wordt schurft niet opgemerkt. Pas na twee tot vijf weken ontstaat er een reactie van het immuunsysteem op de uitwerpselen van de mijten. Dit veroorzaakt ernstige [jeuk](), roodheid en een branderig gevoel. Als de ziekte herhaaldelijk voorkomt, reageert het lichaam binnen enkele dagen op de mijtenplaag.
Hoe ziet schurft eruit?
Het huidbeeld van schurft wordt gekenmerkt door kleine, rode populiertjes die vaak gevuld zijn met vocht. Als de populiertjes worden opengekrabd, ontstaat er vaak een ontsteking met ernstige roodheid en bloedingen. Hierdoor vormen zich later korsten. Bij kinderen kan schurft blaren op de huid veroorzaken. In een vroeg stadium wordt schurft vaak verward met normaal [eczeem](). Het uiterlijk van schurft kan echter ook atypisch zijn en afwijken van de klassieke symptomen.
Hoe herken ik schurft?
De mijten geven de voorkeur aan warmte en zijn dan bijzonder actief. Ongewoon sterke jeuk, vooral als het warm is, is een duidelijke aanwijzing voor schurft. Getroffen personen hebben helaas vooral in warme bedden last van de symptomen. Tegelijkertijd hebben de parasieten een voorkeur voor warme lichaamszones met een dunne huid, zoals:
- tussen vingers of tenen
- in de armen en polsen
- in de oksels
- in de genitaliën en mondstreek
- in de navelstreek, gordellijn en liesstreek
- in de enkelstreek en aan de binnenkant van de voeten.
Bij volwassenen komt schurft niet voor in het hoofd- en nekgebied. Bij baby's en jonge kinderen kunnen deze gebieden wel door mijten worden aangetast.
Wat zijn de verschillende vormen van schurft?
Schurft wordt ingedeeld in verschillende vormen, afhankelijk van de ernst:
- "Normale schurft": De verschijning vertoont de typische symptomen
- "Onderhouden schurft": Bij een sterk immuunsysteem of extreme hygiëne vertoont scabiës niet zulke duidelijke symptomen. Hierdoor is de diagnose moeilijk te stellen.
- "Schurftschurft": Scabiës crustosa komt vaak voor bij mensen met een zwak immuunsysteem. De mijten tasten deze mensen zeer ernstig aan. Vaak vormen zich schubben of zware korsten op de aangetaste gebieden.
Hoe vindt de overdracht bij schurft plaats?
Schurftmijten worden overgedragen door langdurig huidcontact. Een korte aanraking of handdruk is meestal niet genoeg. De meest voorkomende manieren van overdracht zijn
- langdurig knuffelen
- Slapen in hetzelfde bed
- Knuffelen
- Geslachtsgemeenschap
- Persoonlijke hygiëne door besmette personen
- Spelen
Wordt schurft veroorzaakt door slechte hygiëne?
Schurft is een infectieziekte. Besmetting is onafhankelijk van persoonlijke hygiëne. Alle groepen mensen van alle leeftijden worden getroffen, met een focus op kinderen, oudere mensen of mensen met immuundeficiënties.
Kan ik het van mijn huisdier krijgen?
Bij huisdieren, zoals honden en katten, komen andere schurftmijten voor. Deze kunnen worden overgedragen op mensen. Ze overleven daar echter maar een paar dagen.
Wat is de behandeling voor schurft?
Schurft wordt behandeld door de mijten te doden. Hiervoor worden anti-mijtpreparaten in de vorm van crèmes of tabletten gebruikt. Met het juiste werkzame bestanddeel en de juiste dosering kan de ziekte heel goed worden behandeld.
Waarmee wordt schurft behandeld?
Middelen tegen mijten kunnen worden gebruikt in de vorm van crèmes of tabletten. Het actieve ingrediënt is een insecticide dat goedgekeurd is voor gebruik bij mensen. Er moet speciale aandacht worden besteed aan de juiste dosering. Onafhankelijke behandeling met receptvrije middelen tegen schurft kan leiden tot ongewenste bijwerkingen. De aangeboden geneesmiddelen zijn gebaseerd op verschillende werkzame stoffen:
- Crotamiton: Deze werkzame stof in receptvrije geneesmiddelen wordt afgeraden omdat de werking onvoldoende bewezen is.
- Benzylbenzoaat: Geneesmiddelen met deze werkzame stof zijn vrij verkrijgbaar en werken goed tegen schurft. De crèmes branden echter zeer onaangenaam bij het aanbrengen en er zijn nog geen uitgebreide wetenschappelijke studies beschikbaar.
- Permethrin: Dit receptgeneesmiddel is effectief tegen schurft en heeft meestal de voorkeur.
- Ivermectine: Dit actieve ingrediënt zit in tabletten op recept tegen schurft. Het actieve ingrediënt wordt voornamelijk gebruikt tegen schurft. Als de mijten resistent zijn tegen permethrin, kan ook ivermectine worden toegediend.
Hoe worden kinderen behandeld voor schurft?
De behandeling van kinderen tegen schurft moet altijd in overleg met een arts gebeuren. Baby's kunnen vanaf de leeftijd van 3 maanden behandeld worden met permethrin. Benzylbenzoaat kan ook worden gebruikt vanaf het tweede levensjaar. De juiste dosering moet individueel met de arts worden besproken.
Hoe lang duurt het om van schurft te genezen?
Binnen een week kunnen de parasieten gedood worden en is de patiënt niet langer besmettelijk. Het kan echter nog twee weken duren voordat de symptomen volledig zijn verdwenen. Sommige patiënten kunnen post-scarring eczeem ontwikkelen. Dit is een allergische reactie op de resten van de mijten in het lichaam en kan tot zes weken duren.
Hoe kan ik genezing ondersteunen?
Door de sterke jeuk kan schurft leiden tot open zweren. In het ergste geval kan dit leiden tot erysipelas of zelfs bloedvergiftiging. Remedies zoals orale antihistaminica of cortisone zalven verlichten de jeuk. Volwassenen moeten hun vingernagels knippen. Voor baby's worden nauwsluitende handschoenen aanbevolen zodat ze zich niet krabben.
Kan schurft met huismiddeltjes worden behandeld?
Huismiddeltjes kunnen de vervelende schurftmijten niet verwijderen. Ze worden aanbevolen om de jeuk te verlichten en de genezing van de aangetaste gebieden te versnellen. Vooral bij postschurfteczeem duurt het weken voordat de getroffen personen vrij zijn van symptomen. De volgende huismiddeltjes kunnen worden gebruikt ter ondersteuning van schurft:
- [Toverhazelaar](): Toverhazelaar vermindert jeuk en remt ontstekingen. Hierdoor kunnen de aangetaste huidgebieden sneller genezen. Toverhazelaar kan als kompres op het ontstoken gebied worden aangebracht of als toevoeging aan een warm bad worden gebruikt. Toverhazelaarzalf wordt op het aangetaste gebied aangebracht.
- Warm water: Hoge temperaturen doden de larven en nimfen. Helaas sterven de mijten hier niet aan. Bij een ernstige aantasting, zoals schorsschurft, kunnen baden helpen.
- Tea tree olie: Tea tree olie zou de mijten kunnen doden. Het effect is echter nog niet voldoende wetenschappelijk bewezen. Dankzij de ontstekingsremmende eigenschappen ondersteunt de olie de genezing en voorkomt infecties. De olie mag alleen verdund worden met een neutrale olie zoals amandel- of kokosolie.
- Sauna: Als je een eigen sauna hebt, kunnen de hoge temperaturen de schurftmijten doden. Vanwege het infectierisico mogen openbare sauna's niet worden bezocht door getroffen personen.
Moet ik met schurft naar de dokter?
Als schurft wordt vermoed, moet een arts worden geraadpleegd, omdat schurft moeilijk zelf te behandelen is. Er zijn veel effectieve middelen tegen schurft op recept verkrijgbaar. Als schurft niet wordt behandeld, wordt de ziekte chronisch. In de eerste maanden neemt het aantal mijten sterk toe en verspreiden zich papels en roodheid over het hele lichaam. In de laatste fase neemt het aantal mijten weer sterk af. Door de constante aantasting en jeuk verschijnen eczeem en ontstekingen over het hele lichaam.
Hoe kan besmetting met schurft worden voorkomen?
Het is moeilijk om besmetting met de mijten te voorkomen. De reden hiervoor is de lange incubatietijd van schurft van twee tot vijf weken. Tijdens deze periode kan de overdracht van scabiës al plaatsvinden. Getroffen patiënten moeten hun omgeving informeren en contact met andere mensen vermijden tijdens de behandeling.
Welke hygiënische maatregelen moet ik nemen als ik schurft heb?
Vooral binnen families kan de ziekte zich snel verspreiden. Daarom worden gezinsleden vaak ook preventief behandeld tegen schurft. Schurftmijten overleven tot 48 uur op oppervlakken en textiel bij kamertemperatuur. In de koelere slaapkamer neemt de overlevingstijd zelfs toe. Hoewel infectie zeldzaam is, moeten belangrijke hygiënemaatregelen in acht worden genomen:
- Handdoeken mogen slechts door één persoon worden gebruikt
- Verschoon indien mogelijk dagelijks het beddengoed
- Was beddengoed en handdoeken minstens op 60 °C.
- Was kleding die niet gewassen mag worden op 60 °C met een hygiënisch wasmiddel
- Bewaar niet-wasbaar textiel zeven dagen in een verzegelde plastic zak of gebruik het gedurende die tijd niet.
- Tapijten, gestoffeerde meubelen, matrassen en kinderzitjes moeten indien mogelijk dagelijks worden gestofzuigd.
Toverhazelaar - variëteiten, snijden, werking & producten
Naar Toverhazelaar
Labiale scheur - Symptomen, oorzaken & behandeling
Naar Labiale scheur
Waterpokken - symptomen, vaccinatie, infectie en behandeling | Hamelis
Naar Waterpokken
Hameli's visie
Naar Visie
Coccygeale fistels herkennen en behandelen
Naar Coccygeale fistels
Hardnekkige schimmelnagels behandelen
Naar SchimmelnagelsHamelis experts
Naar Experts
Pruritus - Oorzaken, symptomen en behandeling
Naar Pruritus
Anale fissuur - Symptomen. Oorzaken & huismiddeltjes
Naar Anale fissuur
Huiduitslag - oorzaken en behandeling
Naar Huiduitslag
Seborroïsch eczeem - Symptomen, oorzaken & behandeling
Naar Seborroïsch eczeem
Anale fistels - symptomen, oorzaken & behandeling
Naar Anale fistels
Anaal eczeem duurzaam behandelen
Naar Anaal eczeem
Luierdermatitis - oorzaak en behandeling van pijnlijke babybilletjes
Naar Luieruitslag
Zonnebrand - symptomen, duur & wat helpt?
Naar Zonnebrand
Intertrigo - Oorzaak, symptomen en behandeling van de huidwolf
Naar Intertrigo
Droge huid - Wat helpt ertegen?
Naar Droge huid
Anale verzakking: symptomen, oorzaken, behandeling
Naar Anale verzakking
Netelroos - Oorzaak, symptomen en behandeling
Naar Netelroos
Rosacea in het gezicht - symptomen, oorzaken en behandeling
Naar Rosacea
Herpes genitalis - vrouw, man & symptomen
Naar Herpes genitalis
Krabben - Intieme zone, symptomen & behandeling
Naar Krabben
Dermatitis perioralis - symptomen, behandeling & huismiddeltjes
Naar Dermatitis van de voorzijde
Contactallergie - symptomen en behandeling
Naar Contact allergie
Vaginale schimmel - Symptomen, oorzaken & behandeling
Naar Vaginale mycose
Vaginale droogheid - symptomen, oorzaken & behandeling
Naar Vaginale droogheid
Aambeien - Oorzaak, symptomen, huismiddeltjes & behandeling
Naar Aambeien
Anaal abces: symptomen, herkenning, oorzaken & behandeling
Naar Anaal abces
Ringworm: Symptomen, oorzaken & behandeling
Naar Ringworm
Eczeem - symptomen, oorzaken en behandeling
Naar Eczeem
Huidschimmel - oorzaak, symptomen en behandeling
Naar Huidschimmel
Littekens - behandeling en verwijdering
Naar Litteken
Roos korstmos - symptomen, oorzaken en behandeling
Naar Roos korstmos
Angio-oedeem - symptomen, oorzaken en behandeling
Naar Angio-oedeem
Atopische dermatitis bij kinderen, volwassenen en huisdieren
Naar Atopische dermatitis